Check up, pek çok hastalığın erken teşhis edilmesini sağlayan bir sağlık taramasıdır. Günümüzde, tıp alanında hastalık ortaya çıkmadan tanınması ve tedavi edilmesi amaçlanıyor. Bu sayede insanların ömrü çok daha uzun olurken, yaşamları da oldukça kaliteli hale getirilebiliyor. Hastalıkların erken teşhis edilmesi, çok sayıda hayatı kurtarır ve daha az maliyetlidir. Hastalıklar daha geç teşhis edildiğinde hem sağlık bozulmuş olur hem de tedavi maliyetleri artar. İnsanların sağlıklı ve uzun yaşayabilmeleri için belirli periyodlarla sağlık taraması yani check up yaptırmaları gerekir. Yapılma dönemleri ise kişilerin yaş aralıklarına ve genel sağlık durumuna göre değişir.
Ne zaman check up yaptırılmalıdır?
Kanser, hipertansiyon ve damar hastalıkları, çağımızın en sık görülen hastalıkları arasına yer alıyor. Check up ile bu hastalıkların erkenden tanınması ve tedavi edilmesi sağlanıyor. Ayrıca yıllar boyunca hiçbir belirti göstermeden ilerleyen ve vücuttaki diğer organları tehdit eden tansiyon, diyabet ve kolesterol yüksekliği gibi hastalıkların da check up ile tanınması sağlanır. Bu hastalıklar düzenli şekilde tedavi edildiğinde ciddi zarar veremeden önüne geçilir, hastalar hayatlarını sürdürebilir ve kaliteli hayat yaşayabilir. Unutmamak gerekir ki bazen en ufak bir belirti bile çok büyük bir hastalığın habercisi olabilir. Bu nedenle erkenden önlem alabilmek ve ciddi sağlık sorunları yaşamamak için düzenli aralıklar ile check up yaptırmak gerekir.
Check up yaptırma sıklığı yaşa göre değişir. 20’li yaşlarda olan kişiler kan şekeri, kolesterol ve kan basıncı değerlerini yılda bir kez kontrol ettirmelidir. Bu değerlerin normal çıkması durumunda 30’lu yaşlara kadar 5 yıl aralıklara check up yaptırılmadır. 30-40 yaş aralığında olan kişilerin 3 yılda bir check up yatırması gerekirken 40 yaşının üstünde olan kişiler de yılda bir kez check up yaptırmalıdır. Check up kontrolü sırasında herhangi bir hastalığın tespiti yapıldıysa, bu sıklıklar doktorunuz tarafından değiştirilebilir.
Check up aşamaları nelerdir?
Check up aşamaları, kadınlara ve erkeklere göre farklılık gösterebilir. Doktorunuz tarafından belirlenmiş olan testlere göre de sağlık taramasını yaptırma süreniz değişir. Genel olarak check up aşmaları ön görüşme, tahlil aşamaları, tetkik aşamaları ve sonuç aşaması olarak sınıflandırılır.
- Ön görüşme aşaması;
Doktorunuzdan randevu alarak check up yaptırmak için hastanenize gittiğinizde, ilk aşamada muayene edilirsiniz. Doktorunuz ön görüşme aşamasında hastalık geçmişinizi, ailenizin kalıtsal hastalıkları olup olmadığını, ameliyat geçmişinizi, düzenli ilaç kullanıp kullanmadığınızı sorgular. Bu bilgiler ışığında ve yapılacak olan ön muayene sonrasında, size özel yapılacak olan tahliller ve tetkikler belirlenir.
- Tahlil aşaması;
Check up için randevu aldığınızda, hastanede bir görevli tarafından karşılanırsınız. Hastaneye en az 6 saat önce aç kalarak gelmiş olmalısınız. Tahliller ve tetkiklerin yapılması sabah saatlerinde başlar ve genellikle yarım gün sürer. Size özel belirlenmiş olan check up programına uygun olarak önce tahlilleriniz alınır.Yapılan tahlillerde açlık şeker ölçümü, kolesterol seviyeleri, kreatinin ölçümleri, sedimantasyon, tam kan tahlili, tam idrar tahlili, ürik asit, trigliserid, kan hücre sayımları, kan yağlarının ölçülmesi, metabolizma göstergelerinin ölçülmesi, hormon testleri gibi testler yapılır. Bu testler, genel sağlık durumunuza göre azaltılabilir ya da artabilir.
- Tetkik aşaması;
Bu aşamada çeşitli branşlardaki doktorların muayene işlemleri ve görüntüleme tetkikleri yapılır. KBB, göz muayenesi, karaciğer ve böbrek fonksiyonları, EKG, akciğer tomografisi, karın içi organların tetkiki için batın ultrasonu, kalp tetkikleri, solunum fonksiyon testleri, MR gibi testleri yapılır. Bu testlerin azaltılması ya da artması da mümkündür.
Bu aşamada kadınlar için meme ultrasonu erkekler için de prostat tetkikleri istenir.
- Sonuç aşaması;
Bu aşamada yapılan testlerin sonuçları değerlendirilir. Gerekli görülen durumlarda hastalar için diyet tedavisi, egzersiz tedavisi, ilaç tedavisi ya da fizik tedavi gibi programlar ayarlanabilir. Hastaların sigara ve alkolü bırakması için teşvik edilmeleri sağlanır. Sağlıklı yaşam önerileri verilir. Sonuç aşaması testlerin ve tetkiklerin yapılmasından bir gün sonra gerçekleşir. Bu aşamada muayene tespitleriniz ile test sonuçlarınız birleştirilir ve kişiye özel tedavi planlaması yapılır.